كمال نزديكتر و دومی انسان ناقصی است كه در اين دنيا كم بهره‏گيری كرده‏
است !
اگر اين سخن را بگوئيم انسان را واقعا از حيوان هم پستتر كرده‏ايم چون‏
هيچ حيوانی را به مقياس برخورداری ارزيابی كمال نمی‏كنيم . و اگر درست‏
توجه كنيم بسياری از افراد اساسا جز درباره برخورداری برای انسان‏
نمی‏انديشند و هر چيزی را اگر مقدمه برخورداری انسان باشد خوب و گرنه بد
می‏دانند . گويی كه غايت و كمال اصلی انسان را در برخورداری می‏دانند .
اين مطلب البته درست نيست .

ب : انسان كامل يعنی انسان برخوردار در آخرت

در اينجا مطلب ديگری پيش می‏آيد كه دقيق است و آن اينكه هيچكس به‏
اين صراحت معتقد نيست كه كمال انسان در برخورداری بيشتر از طبيعت است‏
كه لازمه‏اش نفی هر گونه معنويت و عمل انسانی است و معنايش اين است كه‏
ايثار كردن كار غلطی است زيرا تنزل كردن است . ولی مطلب ديگری هست كه‏
در اذهان خيليها وجود دارد و آن اينكه برخورداری دنيا كمال انسان نيست‏
ولی برخورداری آخرت چطور ؟ يعنی بگوئيم كمال انسان در برخورداری است‏
ولی در برخورداری آخرت . به اين دليل نمی‏گوئيم در برخورداری دنيا كه اين‏
برخورداری سبب محروميت آخرت می‏شود ولی برخورداری آخرت مانعی ندارد .
كمال انسان در همان خوردن است و برخورداری از نعمتهای الهی منتها در
دنيا حداكثر آن مسير نيست ، بلكه حداكثر آن در آخرت و در بهشت ميسر
است . و لهذا زاهدهای عامی عبادت می‏كنند برای