نسبت به آن بی توجه ميمانند فرد انسان و همچنين جامعه انسانی ، حكم
قافله ای را دارد كه دائما در حركت و طی منازل است فرد و جامعه هيچكدام
در حال سكون و ثبات و يكنواختی نيستند بنابراين اگر بخواهيم انگشت بر
روی يكی از منازل بگذاريم و جامعه بشر را در يكی از منازلی كه برای مدت
كوتاهی توقف كرده ، برای هميشه ثابت نگاهداريم بدون شك بر خلاف ناموس
طبيعت عمل كردهايم .
اما بايد توجه داشت كه فرق است ميان منزل و ميان راه ، منزل تغيير
ميكند اما آيا راه هم لزوما تغيير ميكند ؟ آيا مسير جامعه انسانی كه همه
قبول دارند كه يك مسير تكاملی است آيا آنهم تغيير ميكند ؟ به بيان ديگر
آيا راه هم در راه است ؟ و آيا بشر و جامعه بشری هر روزی در يك جهت و
در هر مرحله ای از مراحل در يك مسير جديد و بسوی يك هدف تازه حركت
ميكند ؟
پاسخ اينست كه نه ، خط سير تكاملی بشر خط ثابتی است شبيه مدار
ستارگان ستارگان دائما در حال حركتند ولی آيا مدار آنها دائما در حال
تغيير است آيا بايد چنين استدلال كرد كه چون ستارگان در يك مدار حركت
ميكنند مدار آنها هم ضرورتا بايد تغيير كند و اگر تغيير نكند آن ستاره در
يك نقطه ميخكوب ميشود ؟ واضحست كه جواب منفی است لازمه حركت داشتن
ستاره اين نيست كه مدار ستاره هم قطعا و ضرورتا و لزوما تغيير بكند .
نظير همين مسئله برای انسان و برای انسانيت مطرح است سؤال اساسی
اينست : آيا انسانيت انسان ، ارزشهای انسانی ، كمال انسانی ، واقعيتهای
متغير و متبدلی هستند ؟ يعنی همانطور كه لوازم زندگی و مظاهر تمدن روز به
روز فرق ميكنند آيا معيارهای انسانيت هم روز به روز فرق ميكنند ؟ آيا
چيزی كه يك روز معيار انسانيت
|