جاحظ نيز يك سنی متعصب است . او مباحثاتی دارد با بعضی از شيعيان كه
برخی او را به خاطر همين مباحثاتش ناصبی دانستهاند ، كه البته من
نمیتوانم بگويم او ناصبی است ( در مباحثاتش يك حرفهايی مطرح كرده ) .
زمانش با زمان امام صادق تقريبا يكی است . شايد اواخر عمر حضرت صادق
را درك كرده باشد در حالی كه كودك بوده ، و يا حضرت صادق يك نسل قبل
از اوست . غرض اين است كه زمانش نزديك به زمان امام صادق است .
تعبيرش راجع به امام صادق چنين است : « جعفربن محمد الذی ملا الدنيا
علمه و فقهه » جعفر بن محمد كه دنيا را علم و فقاهت او پر كرد و يقال ان
ابا حنيفة من تلامذته و كذلك سفيان الثوری و گفته میشود ابوحنيفه و سفيان
ثوری - كه يكی از فقها و متصوفه بزرگ آن عصر بوده - از شاگردان او
بودهاند .
نظر ميرعلی هندی
ميرعلی هندی از معاصرين خودمان كه او نيز سنی است ، درباره عصر امام
صادق اينطور اظهار نظر میكند ، میگويد : لامشاحة ان انتشار العلم فی ذلك
الحين قد ساعد علی فك الفكر من عقاله . انتشار علوم در آن زمان كمك كرد
كه فكرها آزاد شدند و پابندها از فكرها گرفته شد . فاصبحت المناقشات
الفلسفية عامة فی كل حاضرش من حواضر العالم الاسلامی مناقشات فلسفی و عقلی
( 1 ) در تمام جوامع اسلامی عموميت پيدا كرد . بعد اينطور میگويد : و لا
يفوتنا ان نشير الی
پاورقی :
. 1 مناقشات بر اساس تعقل را میگويند مناقشات فلسفی .