نظر احمد امين
از معاصرين خودمان احمد امين مصری صاحب كتاب " فجر الاسلام " و " ضحی الاسلام " و " ظهرالاسلام " و " يوم الاسلام " كه از كتابهای فوق العاده مهم اجتماعی قرن اخير است ، به اين بيماری ضد تشيع گرفتار است و گويا اطلاعاتی در زمينه تشيع نداشته است ، با شيعه خيلی دشمن است و در عين حال نسبت به امام صادق يك احترامی قائل است كه من كه همه كتابهای او را خواندهام [ میدانم ] هرگز چنين احترامی برای امامهای اهل تسنن قائل نيست . كلماتی در حكمت از امام نقل میكند كه فوق العاده است و من نديدهام كه يك عالم شيعی اين كلمات را نقل كرده باشد .اعتراف جاحظ
به نظر من اعتراف " جاحظ " از همه اينها بالاتر است . جاحظ يك ملای واقعا ملا در اواخر قرن دوم و اوايل قرن سوم است . او يك اديب فوق العاده اديبی است ، و تنها اديب نيست ، تقريبا میشود گفت يك جامعه شناس عصر خودش و يك مورخ هم هست . كتابی نوشته به نام " كتاب الحيوان " كه حيوان شناسی است و امروز نيز مورد توجه علمای اروپايی است و حتی چيزهايی در " كتاب الحيوان " جاحظ در شناختن حيوانات پيدا كردهاند كه میگويند در دنيای آنروز - در دنيای يونان و غير يونان - سابقه ندارد ، با اينكه در آن زمان هنوز علوم يونان وارد دنيای اسلام نشده بود . برای اولين بار اين نظريات در " كتاب الحيوان " جاحظ پيدا شده .