مقايسه زمان امام حسين و زمان امام صادق
فاصله اين دو عصر نزديك يك قرن است . شهادت امام حسين در سال 61 هجری است و وفات امام صادق در سال 148 ، يعنی وفاتهای اين دو امام هشتاد و هفت سال با يكديگر تفاوت دارد . بنابراين بايد گفت عصرهای اين دو امام در همين حدود هشتاد و هفت سال با همديگر فرق دارد . در اين مدت اوضاع دنيای اسلامی فوق العاده دگرگون شد . در زمان امام حسين يك مسئله بيشتر برای دنيای اسلام وجود نداشت كه همان مسئله حكومت و خلافت بود ، همه عوامل را همان حكومت و دستگاه خلافت تشكيل میداد ، خلافت به معنی همه چيز بود و همه چيز به معنی خلافت ، يعنی آن جامعه بسيط اسلامی كه به وجود آمده بود به همان حالت بساطت خودش باقی بود ، بحث در اين بود كه آن كسی كه زعيم امر است كی باشد ؟ و به همين جهت دستگاه خلافت نيز بر جميع شؤون حكومت نفوذ كامل داشت . معاويه يك بساط ديكتاتوری عجيب و فوق العادهای داشت ، يعنی وضع و زمان هم شرايط را برای او فراهم داشت كه واقعا اجازه نفس كشيدن به كسی نمیداد . اگر مردم میخواستند چيزی را برای يكديگر نقل كنند كه بر خلاف سياست حكومت بود ، امكان نداشت ، و نوشتهاند كه اگر كسی میخواست حديثی را برای ديگری نقل كند كه آن حديث در فضيلت علی ( ع ) بود ، تا صد در صد مؤمن و مطمئن نمیشد كه او موضوع را فاش نمیكند ، نمیگفت ، میرفتند در صندوقخانه ها و آن را بازگو