مسير را ادامه دادند . امام صادق بود كه چون در زمان خودش اين فرصت را
پيدا كرد مواريث اجداد خودش را حفظ كرد و بر آن مواريث افزود . بعد از
" كتاب العقل والجهل " وارد " كتاب التوحيد " می‏شويم . ما می‏بينيم‏
صدها و بلكه هزارها بحث درباب توحيد و صفات خداوند و مسائل مربوط به‏
شؤون الهی و قضا و قدر الهی و جبر و اختيار و مسائل تعقلی در كتب حديث‏
شيعه طرح است كه در كتب ديگر طرح نيست . اينها سبب شده كه گفته اند
اول كسی كه مدارس فلسفی را ( 1 ) اول كسی كه مدارس عقلی را - در دنيای‏
اسلام تاسيس كرد امام جعفر صادق بود .

جابربن حيان

مسئله‏ای است كه اخيرا كشف شده و آن اين است : مردی است در تاريخ‏
اسلام به نام " جابربن حيان " كه احيانا به او " جابر بن حيان صوفی "
می‏گويند ، او هم يكی از عجايب است . ابن النديم در " الفهرست " ( 2
) جابربن حيان را ياد كرده و در حدود صد و پنجاه كتاب به او نسبت می‏دهد
كه بيشتر اين كتابها در علوم عقلی

پاورقی :
. 1 مقصود همان احاديث عقلی است كه ما در كتب شيعه داريم .
. 2 " الفهرست " ابن النديم در فن خودش - كه كتابی است در
كتابشناسی - او معتبرترين كتب دنيا شمرده می‏شود . آنچنان محققانه در
مورد كتابشناسی بحث كرده است كه امروز اروپايی ها برای اين كتاب فوق‏
العاده ارزش قائل هستند . ابن النديم در قرن چهارم هجری می‏زيسته است .
او در اين كتاب ، كتابهای دوره اسلامی و بعضی كتابهای غير دوره اسلامی را
( كتابهايی كه در زمان خودش وجود داشته ) معرفی می‏كند . اصلا يك نابغه‏ای‏
بوده . يك وراق و يك كتابفروشی بوده ولی آنقدر >