" محقق " كتابی دارد به نام " شرايع " كه از متون مسلمه فقه تهيه‏
است و شهيد ثانی آن را شرح كرده به نام " مسالك الافهام " كه بسيار
شرح خوبی است ، و شهيد ثانی هم از اكابر و بزرگان تقريبا درجه اول فقهاء
شيعه است .
در اين مورد می‏گويند كه اجازه امام شرط نيست . تقريبا نظير همين وضعی‏
كه الان بالفعل اسرائيل به وجود آورده كه سرزمين مسلمين را اشغال كرده‏
است . در اينجا بر مسلمين اعم از زن و مرد ، آزاد و غير آزاد ، و دور و
نزديك واجب است كه در اين جهاد كه اسمش دفاع است شركت كنند ، و هيچ‏
موقوف به اذن امام نيست . عرض كرديم " اعم از دور و نزديك " .
می‏گويند : ولا يختص بمن قصدوه من المسلمين بل يجب علی من علم بالحال‏
النهوض اذا لم يعلم قدرش المقصودين علی المقاومة ( 1 ) . می‏گويد : [ اين‏
جهاد ] اختصاص ندارد به افرادی كه خود آنها مورد تجاوز قرار گرفته‏اند (
سرزمينشان ، مالشان ، جانشان ، ناموسشان ) بلكه بر هر مسلمانی كه اطلاع‏
پيدا كند واجب است مگر اينكه بداند كه آنها خودشان كافی هستند ، خودشان‏
دفاع می‏كنند ، يعنی قدرت دشمن ضعيف است و قدرت آنها قوی است و نيازی‏
ندارند ، والا اگر بداند نياز به وجود او هست واجب است ، و هر چه كه‏
نزديكتر به آنها باشند ، واجبتر است يعنی وجوب موكد می‏شود .
نوع سوم هم نظير جهاد است ولی جهاد عمومی نيست ، جهاد خصوصی است و
احكامش با جهادهای عمومی فرق می‏كند . جهاد عمومی يك احكام خاصی دارد ،
از جمله اين كه هر كس كه در اين

پاورقی :
. 1 مسالك الافهام ، ج 1 ، صفحه . 116