نظر برتراند راسل
ولی عده ديگری اين حرفها را نمیزنند ، میگويند : نه ، بايد رفت دنبال عدالت ، ولی نه به خاطر اينكه عدالت مطلوب ماست ، بلكه به خاطر اينكه منافع فرد در عدالت جمع است . برتراند راسل فكرش چنين است ، و با اين فكر ، مدعی انساندوستی هم هست . چون فلسفهاش اينجور ايجاب میكند چارهای ندارد كه غير از اين بگويد . میگويد انسان به حسب طبيعت خودش منفعت پرست آفريده شده ، و اين حرف ، دوم ندارد ، پس چه بايد كرد تا عدالت بر قرار شود ؟ آيا به بشر بگوييم : بشر ! عدالت را بخواه ؟ اين كه زور بردار نيست ، در نهاد بشر عدالتخواهی وجود ندارد ، چطور با زور به او بگوئيم عدالت را بخواه ؟ ! ولی يك كار ديگر میشود كرد و آن اين است كه عقل و علم و دانش بشر را تقويت كنيم تا برسد به آنجا كه به او بگوئيم بشر ! درست است كه آنكه اصالت دارد منفعت است و تو را جز در طريق منفعت پرستی فردی نمیشود سوق داد ، اما منفعت فرد در اين است كه عدالت در جمع بر قرار باشد ، اگر عدالت در جمع نباشد منفعت فرد هم تأمين نمیشود . درست است كه تو به حكم